شماره پرونده: هـ ت/ 0300089   

*شماره دادنامه سیلور:  14043139000011221      تاریخ: 1404/01/06

* شاکی: مهدی سقاء خرم شاهی

*طرف شکایت:  نهاد ریاست جمهوری 

*موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (ث) ماده 64 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب 1375/11/17 هیات وزیران

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی دادخواستی به طرفیت نهاد ریاست جمهوری به خواسته ابطال بند (ث) ماده 64 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب 1375/11/17 هیات وزیران به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

"ماده 64 ـ هیأت اجرایی انتخابات پس از تشکیل، موظف است ظرف یک هفته اقدامات زیر را انجام و به روش های های مقتضی آگهی و اعلام نماید:

ث ـ تعیین روز و ساعت و محل یا محل های برگزاری انتخابات که باید در یک روز انجام شود، پس از دستگاه نظارت."

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

1ـ مطابق بند الف ماده 9 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب سال 1374، انتخاب اعضای هیأت مدیره از وظایف و اختیارات مجمع عمومی نظام مهندسی استان است.

2ـ بر اساس تبصره 1 ماده 9 همان قانون، جلسات مجمع عمومی به دعوت هیأت مدیره تشكیل می شود و دعوت از نماینده وزارت راه و شهرسازی توسط هیأت مدیره شرط برگزاری مجمع است كه قبول و حضور نماینده راه و شهرسازی شرط برگزاری مجمع نیست.

3ـ مطابق تبصره 2 ماده 13 قانون مورد اشاره فقط و فقط اولین دوره انتخابات هیأت مدیره توسط وزارت راه و شهرسازی برگزار می شود و بقیه دوره ها، انتخاب اعضای هیأت مدیره مطابق ماده 13 و 9 قانون ذیل برگزاری مجمع كه به دعوت هیأت مدیره، توسط هیات اجرایی انتخابات برگزار می شود.

4ـ در ماده 53 آیین نامه  اجرایی قانون نظام مهندسی به دعوت مجمع توسط هیأت مدیره تاكید شده و در ماده 54 مواعید و نحوه عمل به تبصره 1 ماده 9 قانون تبیین گردیده است .

5 ـ در تبصره ماده 55 آیین نامه اجرایی صرفا حضور در محل واحد برای انتخابات هیأت مدیره در مجمع عمومی، استثنا گردیده و دیگر شرایط برگزاری مجمع یعنی دعوت توسط هیأت مدیره و انتخاب هیات رییسه مجمع و...... مورد تاكید قرار گرفته است.

بنا بر موارد فوق (مخصوصاً ماده 9 و تبصره 1 قانون) تعیین زمان و دعوت و آگهی برای مجمع عمومی در تمام موارد از جمله مجمع عمومی برای انتخابات، وظیفه حصری هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی استان است و قسمت انتهایی بند مورد اعتراض مخالف شرط صرفا دعوت از نماینده راه و شهرسازی تبصره 1 ماده 9 قانون است زیرا برگزاری مجمع انتخاباتی را منوط به تایید هیات نظارت كه همان اداره كل راه و شهرسازی است نموده است.

بنابراین با توجه به اینكه تصویب این مقرره خارج از حدود اختیارات هیات وزیران و مغایر با قانون بوده است، رسیدگی و صدور رای مبنی بر ابطال مصوبه مذكور، مورد استدعا است.

*خلاصه مدافعات طرف شکایت: 

طبق ماده (42) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، صلاحیت وضع آیین نامه های اجرایی این قانون به وزارت راه و شهرسازی واگذار شده و در این چهارچوب، با عنایت به این که به موجب بند (الف) ماده (9) قانون، «انتخاب اعضای هیأت مدیره» به مجمع عمومی سازمان نظام مهندسی استان واگذار شده که در تعریف آن، به «اجتماع تمامی اشخاص حقیقی عضو دارای حق رأی سازمان» اشاره شده است، در تبصره ماده (55) آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، به این موضوع تاکید گردیده که «در مجامع عمومی که دستورکار جلسه، انتخاب اعضای هیأت مدیره می باشد، اجتماع در محل واحد.. ضروری نیست و انتخابات از طریق مراجعه مستقیم اعضای مجمع عمومی به صندوق های رأی گیری با رأی مخالف... انجام می شود.» لذا بر اساس قانون مقرره مذکور امکان تعیین محل یا محل هایی برای برگزاری انتخابات وجود دارد.

نظر به این که در ماده (13) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مقرر شده است که «هیات اجرایی انتخابات... با نظارت وزارت راه و شهرسازی وظیفه برگزاری انتخابات را به عهده دارد.» لذا در ماده (62) آیین نامه نیز تأکید گردیده، «هیات مذکور با نظارت مسکن و شهرسازی به عنوان دستگاه نظارت وظیفه برگزاری انتخابات را بر عهده خواهد داشت.» با توجه به اطلاق نظارت دستگاه مربوطه نسبت به تمامی شئون انتخابات هیأت مدیره، در بند (ث) ماده (64) آیین نامه مقرر شده که تعیین روز و ساعت و محل یا محل های برگزاری انتخابات» از سوی هیات اجرای انتخابات، «پس از تأکید دستگاه نظارت» صورت پذیرد. تأیید دستگاه نظارت با ملاحظه این امر ضرورت دارد که هم دستگاه نظارت در خصوص تأمین ناظر برای محل های برگزاری انتخابات در روز و ساعت مقرر اقدام مقتضی را به عمل آورد و هم بی طرفی و عدم تعارض منافع را در تعیین روز و ساعت و محل یا محل های برگزاری انتخابات از سوی هیات اجرایی انتخابات را مورد نظارت قرار دهد.

در ماده (13) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مقرر شده که «هیات اجرایی انتخابات که حسب مورد در هر استان متشکل از 3 تا 7 نفر از اعضای سازمان است با نظارت وزارت راه و شهرسازی وظیفه برگزاری انتخابات را بر عهده دارد. چگونگی انتخابات و تشکیل هیات اجرایی و اختیارات و وظایف هیات یاد شده به شرح مندرج در آیین نامه اجرایی این قانون خواهد بود.» لذا برگزاری انتخابات در چهارچوب آیین نامه اجرایی برعهده هیات اجرایی انتخابات قرار گرفته و دلیلی بر واگذاری امری از امور انتخابات هیأت مدیره طبق قانون به هیأت مدیره سازمان وجود ندارد. عبارت «پس از تأیید دستگاه نظارت» با موضوع دعوت از سوی هیأت مدیره برای برگزاری مجمع جهت برگزاری انتخابات نیز هیچ مغایرتی ندارد.

در ذیل تبصره (1) ماده (9) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مقرر شده است: «هیأت مدیره ملزم به دعوت از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی جهت شرکت در جلسات مجمع عمومی می باشد و جلسات یاد شده با رعایت سایر شرایط، مشروط به انجام دعوت یاد شده رسمیت خواهد یافت»، لکن باید توجه داشت که اطلاق نظارت وزارت راه و شهرسازی نسبت به تمامی شئون انتخابات هیأت مدیره به موجب ماده  (13) قانون مذکور مفید آن است که در خصوص جلسه مجمع عمومی که دستور کار آن، انتخاب اعضای هیأت مدیره است، باید «سایر شرایط» جهت اعمال نظارت قانونی وزارت راه و شهرسازی بر فرآیند انتخابات رعایت گردد و از جمله این که در صورت برگزاری انتخابات در محل های متعدد، لوازم امکان نظارت بر آن برای دستگاه نظارت فراهم شود که لازمه آن، اطلاع رسانی روز و ساعت و محل با محل های تعیین شده جهت برگزاری انتخابات به دستگاه نظارت و تایید آن از سوی دستگاه مذکور است.

پرونده شماره هـ ت/0300089 مبنی بر درخواست ابطال بند (ث) ماده 64 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب 1375/11/17 هیات وزیران در جلسه هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:

رای هیات تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست

با عنایت به اینکه بر اساس ماده 13 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان اصلاحی مصوب 1390 مقرر گردیده: «هیات اجرائی انتخابات كه حسب مورد در هر استان متشكل از 3 تا 7 نفر از اعضای سازمان است با نظارت وزارت راه و شهرسازی وظیفه برگزاری انتخابات را به عهده دارد. چگونگی انتخاب و تشكیل هیات اجرائی و اختیارات و وظایف هیات یاد شده به شرح مندرج در آیین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.»، لذا قراردادن وظیفه تعیین روز و ساعت و محل یا محل های برگزاری انتخابات بر عهده هیأت اجرایی انتخابات به موجب بند (ث) ماده 64 آیین نامه  مورد اعتراض در راستای اجرای ماده 13 قانون مذکور بوده و بر این اساس بند (ث) ماده 64 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب 1375/11/17 هیات وزیران مغایرتی با مواد قانونی مورد استناد شاکی نداشته و خارج از حدود صلاحیت مرجع وضع آن نبوده و قابل ابطال نمی باشد. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب 1402 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. همچنین این رای به استناد ماده 93 قانون مذکور پس از قطعیت در رسیدگی و تصمیم گیری های آتی مراجع قضایی و اداری، معتبر و ملاک عمل خواهد بود.

رئیس هیأت تخصصی شهرسازی، منابع طبیعی و محیط زیست دیوان عدالت اداری ـ شهریار قلعه